Źle zaprojektowane miasta przyczyniają się do zmian klimatu. W jednych rejonach ludzie zmagają się z podnoszącym się poziomem wód i powodziami, podczas gdy inni cierpią z powodu ekstremalnych upałów czy susz. Wykorzystanie zielonej architektury może pomóc w stworzeniu zdrowszego i bardziej zrównoważonego środowiska życia dla miast zmagających się z tego typu skutkami. Jednym z projektów, którego celem jest nie tylko oszczędność energii i materiałów, ale także przemyślane zarządzanie wodą, mobilność i lepsza jakość życia, są eko-dzielnice. 

Lublin, Katowice, Łódź  – najbardziej ekologiczne miasta
W miarę rozwoju miast, które stają się zatłoczone, większość obszarów jest narażona na zanieczyszczenie powietrza, a tym samym wzmożoną ilość chorób układu oddechowego mieszkańców. Z publikacji Deloitte przygotowanej we współpracy z firmą InnoEnergy „Czyste powietrze jako wyzwanie. Transport i ogrzewnictwo jako rozwiązania na rzecz czystszego powietrza” wynika, że Polska jest w czołówce krajów z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem.  

Dzięki zmianie podejścia do projektowania, w tym polepszeniu jakości infrastruktury transportu, zielone dzielnice mogą obrać kurs na czystsze, mniej zatłoczone, bardziej przyjazne miejsca do życia dla ich mieszkańców. 

Zagospodarowując teren, który ma pozytywnie wpłynąć na środowisko, nie wystarczy posadzić kilku drzew. Ważna jest przede wszystkim jakość przestrzeni, a także to, jak jest postrzegana i doświadczana przez użytkownika. Według rankingu zielonych miast Europolis 2021, opracowanego przez przez Polską Fundację im. Roberta Schumana, Lublin, Katowice oraz Łódź zostały uznane za najbardziej ekologiczne miasta w Polsce. Pod uwagę wzięto pięć czynników: indywidualny transport elektryczny, transport publiczny, działania na rzecz jakości powietrza, społeczność lokalną i zdrowie publiczne. W tym samym roku Wrocław zajął trzecie miejsce w rankingu dla metropolii w ramach „WATER CITY INDEX 2021. Ranking efektywności wykorzystania zasobów wody w polskich miastach”.

– Jedną z podstaw projektowania eko-miast jest planowanie zrównoważonych dzielnic. Dlatego w przyszłości miasta będą musiały jeszcze bardziej skoncentrować się na tych dwóch zadaniach, jakimi jest utrzymywanie na jak najniższym poziomie własnego wkładu w globalne ocieplenie i zapewnienie ludności wysokiej jakości życia – mówi Agnieszka Szczepaniak, architekt z biura projektowego AP Szczepaniak. 

Sektor budowlany w Polsce odpowiada za około 38 proc. emisji dwutlenku węgla
Jak wynika z raportu „Jak zdekarbonizować środowisko zbudowane do 2050 roku: mapa drogowa węgla całego życia dla Polski”, opublikowanego przez Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego (PLGBC) we współpracy z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOR), sektor budowlany w Polsce odpowiada za około 38 proc. emisji dwutlenku węgla. Dlatego już teraz architekci, korzystając z dostępnych nowoczesnych technologii, starają się stworzyć „inteligentną architekturę”, budując obiekty, które będą minimalizować niekorzystny wpływ na ekosystem i mieszkańców.

Technologia i innowacje od kilku lat są protagonistami zielonej rewolucji, która wpłynęła również na architekturę miejską. W wielu dużych miastach powstają zielone budynki, ekologiczne drapacze chmur i obiekty o niskim wpływie na środowisko. 

W Niemczech jedną z najbardziej rozpoznawalnych zrównoważonych dzielnic jest Vauban, zbudowana na byłej francuskiej bazie wojskowej. Z kolei największym projektem rozwoju miasta w Europie jest HafenCity w Hamburgu. Londyn również może pochwalić się przyjaznym dla środowiska osiedlem, uważanym za największą eko-wioskę w Anglii – BedZED. Dla mieszkańców RPA, rozwój oznacza również przystępność cenową, na co architekci odpowiedzieli, tworząc wielopokoleniowe osiedla o różnym przeznaczeniu, które radykalnie zmniejszają potrzebę podróżowania w dowolne miejsce, czy to do szkoły, lekarza, czy na zakupy. 

Zrównoważona architektura i eko-dzielnice mają na celu zminimalizowanie lub wyeliminowanie negatywnych działań na środowisko – począwszy od budowy po cykl życia obiektów. Obejmują szereg powiązanych ze sobą elementów – zużycie energii, materiały przyjazne dla planety, projektowanie zgodnie z naturą, a także – w fazie końcowej, zachęcają użytkowników do ekologicznego stylu życia. To podejście do projektowania przynosi korzyść wszystkim – społecznościom, gospodarce i środowisku. Dzięki nowej technologii, dostępnym narzędziom i know-how, architekci mogą w coraz większym stopniu stawiać na ekologiczne rozwiązania w centrum swoich projektów.