Marta Wysocka, Technical & Specification Specialist w firmie Dryvit Systems USA (Europe) Sp. z o.o., która jest producentem wysokiej jakości systemów ociepleń i materiałów elewacyjnych, doradza:

*jak uniknąć pojawienia się wysoleń, aplikując system ETICS;
*jak usunąć wysolenia, które już się pojawiły;

Wpływ warunków pogodowych na system ETICS
Niezwykle ważne jest, aby panujące warunki pogodowe zostały rzetelnie wzięte pod uwagę, nie tylko podczas aplikacji, ale także przed jej rozpoczęciem, w trakcie schnięcia poszczególnych warstw, jak i po zakończeniu prac. Niskie temperatury oraz wysoka wilgotność względna wydłużają czas schnięcia i wiązania zaaplikowanych produktów, m.in. klejów i wypraw tynkarskich. Mając na uwadze prawidłowe wykonanie systemu ociepleń ETICS, przy zmiennych i niekorzystnych warunkach atmosferycznych, należy zapewnić odpowiednie warunki wiązania. Wpływ pogody częściowo ograniczy zastosowanie siatek rusztowaniowych lub osłon zimowych. Ale nawet przy ich zastosowaniu należy uwzględnić dodatkowy czas potrzebny do pełnego utwardzenia poszczególnych warstw. Do miarodajnej kontroli podłoża pomocne będzie wykonanie pomiaru wilgotności odpowiednim miernikiem. Aplikację kolejnych warstw należy rozpocząć dopiero wtedy, kiedy podłoże będzie suche.

Jak powstaje biały nalot na elewacji?
Cement, który jest spoiwem mineralnych zapraw klejących, wpływa na czas ich schnięcia. Jeśli ten czas jest dodatkowo wydłużony trudnymi warunkami atmosferycznymi, to podczas powolnego wiązania dochodzi do krystalizacji soli budowlanych, np. soli kwasu węglowego i wapnia (węglan wapnia CaCO3), którą zauważamy w postaci jasnych nalotów na zaaplikowanej warstwie kleju (warstwie zbrojącej – Fot. 1. i 2.). Wykwity węglanowe powstają na skutek karbonatyzacji wodorotlenku wapnia. Stają się widoczne, gdy transportowany poprzez system porów kapilarnych wodorotlenek wapnia wydostanie się na powierzchnię.

Ca(OH)₂ + CO₂ + H₂O = > CaCO₃↓ + 2H₂O
Reakcja, na skutek której powstają wykwity wodorotlenku wapnia.

Destrukcyjne działanie ma także ciśnienie wywołane przez krystalizację soli, która znacznie zwiększa swoją objętość w niewielkich porach, doprowadzając do uszkodzenia struktury. Nie wynika to z wad produktu, ale raczej z nietolerancji cementu na trudne warunki pogodowe we wczesnej fazie jego wiązania.

Występowanie wysoleń jest łatwe do stwierdzenia – wystarczy przetrzeć powierzchnię ciemną tkaniną, aby zaobserwować jasne kryształki soli w postaci białego osadu (Fot. 3.).

Jaki jest wpływ wysoleń na system ETICS?
Aplikacja podkładu gruntującego oraz wyprawy tynkarskiej w momencie, gdy warstwa kleju pozostaje wilgotna i jednocześnie pokryta solami budowlanymi, wpływa na znaczne zmniejszenie przyczepności międzywarstwowej. Kryształy soli posiadają niską przyczepność do warstwy zbrojącej i ich obecność wpływa tak samo negatywnie na wiązanie warstw, jak zapylona powierzchnia. Następstwem obniżonej przyczepności do podłoża wywołanej wysoleniami jest odspajanie się tynku w późniejszym okresie oraz brak trwałości całego systemu (Fot. 4.).

Konsekwencją wysoleń może być również pojawienie się białych nalotów na warstwie wierzchniej (tynku, farbie). Woda rozpuszcza sole budowlane zawarte w kleju i tynku mineralnym i transportuje je przez mikropory kolejnej warstwy na jej powierzchnię (Fot. 5).

Zatem jak tego uniknąć?
Potencjalny czynnik wywołujący wysolenia można ograniczyć już na etapie projektowania składu produktu np. poprzez stosowanie cementów wysokiej jakości, odpowiedni dobór kruszywa lub poprzez zastosowanie domieszek i dodatków hydrofobizujących. Przede wszystkim jednak, prace elewacyjne powinny być wykonywane w warunkach temu sprzyjających. Należy ściśle przestrzegać wytycznych dotyczących zakresu temperatur podczas i po aplikacji oraz czasu schnięcia materiałów. W przypadku większej wilgotności powietrza, czas schnięcia należy odpowiednio wydłużyć. Przed aplikacją kolejnej warstwy musimy być pewni, że ostatnia warstwa, którą zaaplikowaliśmy, jest sucha.

Co zrobić, jeśli wysolenia jednak się pojawią?
W przypadku pojawienia się wykwitów solnych na warstwie bazowej, powierzchnię należy umyć  używając miękkiej szczotki i preparatu do usuwania wysoleń na bazie roztworu kwasu solnego w stężeniu ok. 2% (1 – 5 %). Wcześniej na niewielkim fragmencie elewacji należy sprawdzić, czy stężenie kwasu solnego jest odpowiednio niskie, a następnie obficie spłukać ten fragment wodą. Wysolenia są trudno widoczne na wilgotnej powierzchni, dlatego jej stan powinniśmy ocenić dopiero po jej wyschnięciu. Jeśli zajdzie taka potrzeba, czynność zmywania należy powtórzyć. Po dokładnym usunięciu wysoleń, całą powierzchnię należy zagruntować preparatem gruntującym, który wzmocni powierzchnię (w ofercie marki Dryvit jest to grunt Primax). Zastosowanie gruntu głęboko penetrującego nie tylko wzmocni podłoże, ale również wpłynie na prawidłową przyczepność kolejnych warstw systemu, nawet w przypadku, kiedy część skrystalizowanych soli budowlanych pozostanie na powierzchni warstwy zbrojącej.  

Takie działania należy rozważyć szczególnie w okresie jesień – wiosna, gdy temperatury spadają poniżej +10⁰C lub gdy istnieje przypuszczenie, że wysolenie może się pojawić. Czasami, przy bardzo wysokiej wilgotności, wysolenie może nadać elewacji jednolity, białawy kolor, więc przy jasnych kolorach elewacji, może nie zostać zauważone. Grunt wzmacniający można zastosować zarówno na warstwę zbrojoną przed położeniem wyprawy tynkarskiej, jak również na mineralną wyprawę tynkarską przed jej pomalowaniem.

Marta Wysocka, Technical & Specification Specialist w firmie Dryvit Systems USA (Europe), ukończyła kierunek budownictwo na Wydziale Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy. Z firmą Dryvit jest związana od 8 lat. Zawodowo zajmuje się wsparciem w zakresie prawidłowych rozwiązań technologiczno-produktowych dla wykonawców i projektantów na rynku europejskim.