Polska Izba Budownictwa wraz z Siecią Badawczą Łukasiewicz - ITECH Instytutem Innowacji i Technologii i red. Jarosławem Guzalem (termomodernizacja.pl) z pomocą ekspertów (m.in. z Politechniki Lubelskiej) oraz audytorów energetycznych, realizowała projekt, który miał przynieść odpowiedź na pytanie jakie są możliwości termomodernizacji budynków z wielkiej płyty w Polsce.

Rezultatem projektu jest Raport pt. „10 milionów szans, czyli jak termomodernizować budynki z wielkiej płyty w Polsce”. 
Jego wyniki potwierdzają, że dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii i wsparciu finansowemu (krajowemu i unijnemu) można przeprowadzić kompleksową termomodernizację tych budynków, umożliwiając osiągnięcie dobrego standardu energetycznego.

W projekcie skupiono się na 4 najczęściej występujących w Polsce systemach budynków prefabrykowanych. Nie badano wymiany źródeł energii, w tym instalacji odnawialnych źródeł energii. Analiza skupiła się na redukcji zużycia energii przeznaczonej na ogrzewanie i wentylację.

Pierwszym etapem projektu było przeprowadzenie ankiety wśród spółdzielni mieszkaniowych. Odpowiedzi udzieliło 130 spółdzielni, których łączny zasób to 470 tys. lokali. Co ciekawe 70% z nich planuje dalsze prace termomodernizacyjne w ciągu kolejnych 3-5 lat, jednak zaledwie 1% planuje modernizację systemu wentylacji. Dlaczego ta informacja jest tak interesująca?

Należy zwrócić uwagę, jak bardzo istotny jest aspekt zdrowotny, a z którego nie wszyscy mieszkańcy zdają sobie sprawę. W wyniku działań termomodernizacyjnych zrealizowanych dotychczas w budynkach z wielkiej płyty (głównie ocieplenie ścian i wymiana stolarki) mieszkania stały się „zbyt szczelne”, co poważnie zakłóciło działanie wentylacji grawitacyjnej. Zużyte, zbyt wilgotne powietrze, sprzyja namnażaniu grzybów w mieszkaniach. Ze względów zdrowotnych zatem zastosowanie wentylacji mechanicznej staje się wręcz koniecznością. Najkorzystniejszym rozwiązaniem wartym rozważenia jest połączenie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (rekuperacją). Jest to tym bardziej istotne, gdyż, jak wynika z analiz autorów Raportu, za blisko połowę strat energii odpowiada właśnie wentylacja.

Renowacja budynków z wielkiej płyty to również właściwy sposób realizowania polityki klimatycznej z uwagi na: liczne grono beneficjentów, ograniczenie emisji CO2, zminimalizowanie zagrożenia zdrowotnego związanego z niewystarczającą wentylacją oraz wykorzystanie potencjału rodzimych firm i materiałów przy działaniach termomodernizacyjnych. 
Największymi barierami w procesie termomodernizacji okazały się: brak doświadczenia w prowadzeniu procesów inwestycyjnych, brak umiejętności pozyskiwania finansowania zewnętrznego oraz rozproszona decyzyjność w zakresie remontu budynku.

W wyniku prac nad Raportem stworzono również listę rekomendacji dla zarządzających zasobem wielkopłytowym w Polsce, jakie działania związane z procesem renowacji warto przeprowadzić. Są to:
- sprawdzenie otwartości mieszkańców na partycypację w kosztach renowacji,
- wykonanie oceny stanu techniczno-termicznego,
- wykonanie audytu energetycznego obejmującego modernizację wentylacji z rekuperacją i OZE,
- przeanalizowanie możliwości uzyskania dofinansowania zewnętrznego i wewnętrznego,
- porównywanie efektów uzyskanych z zakładanymi,
- monitorowanie długoterminowych efektów renowacji i badanie zmiany preferencji mieszkańców
- rozważenie zastosowania decentralnej rekuperacji jako rozwiązania problemu nadmiernej szczelności,
- rozważenie OZE jako alternatywy lub wsparcia dla obecnych źródeł energii.

Jeśli chodzi o rekomendacje dla decydentów to podstawowe wnioski, jakie nasunęły się podczas tworzenia Raportu, to konieczność zbudowania proaktywnego kompleksowego systemu wsparcia renowacji (szeroko pojęte doradztwo dla spółdzielni, wspólnot i zarządców nieruchomości) oraz zapewnienie koordynacji działań ministerstw i agend odpowiedzialnych za renowację.

Pełen Raport został udostępniony na stronie internetowej Polskiej Izby Budownictwa – https://pib.net.pl/images/termomodernizacja/PIB_RAPORT_2024.pdf 

Zachęcamy do zapoznania się z nim oraz do kontaktu z nami.